कापूस पिकातून योग्य आणि भरघोस उत्पादन मिळवण्यासाठी योग्य वाणाची निवड करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. अनेकदा चुकीच्या वाणामुळे वर्षभराची मेहनत वाया जाऊन मोठे आर्थिक नुकसान सहन करावे लागते. या पार्श्वभूमीवर, अनेक शेतकरी मोठ्या आकाराची बोंडे, झाडाला जास्त बोंडांची संख्या, वेचणीसाठी सोपेपणा आणि रसशोषक किडींना प्रतिकारशक्ती यांसारखे सर्व आवश्यक गुणधर्म एकाच वाणात शोधत असतात. हे सर्व गुणधर्म समाविष्ट असलेला ‘बायोसीड ६००१’ हा वाण शेतकऱ्यांच्या पसंतीस उतरत असल्याचे चित्र सध्या राज्यात दिसून येत आहे.
‘बायोसीड ६००१’ ची खास वैशिष्ट्ये
‘श्रीराम बायोसीड जेनेटिक्स’ या कंपनीचा ‘बायोसीड ६००१’ हा वाण आपल्या अनेक वैशिष्ट्यांमुळे शेतकऱ्यांचे लक्ष वेधून घेत आहे.
-
लागवड आणि झाडाची वाढ: या वाणाचे झाड सरळ वाढत असल्याने कमी किंवा जास्त अंतरावरही याची लागवड करता येते, ज्यामुळे अपेक्षित उत्पादन मिळवणे सोपे होते.
-
उत्पन्न वाढीसाठी गुणधर्म: याची बोंडे बुडापासून शेंड्यापर्यंत एकसारख्या टपोऱ्या आकाराची असतात. प्रत्येक बोंडात पाच पाकळ्या (5 locules) असल्यामुळे वेचणीसाठी सोपे जाते आणि कापसाचे वजनही वाढते. विशेष म्हणजे, प्रत्येक बोंडात बियांची (सरकी) संख्या केवळ ८ ते ९ असल्याने कापसाचे वजन अधिक भरते.
-
किडींना सहनशील: हा वाण रसशोषक किडींना सहनशील आहे.
-
जमीन व हवामान: हलकी, भारी, बागायती किंवा कोरडवाहू अशा सर्व प्रकारच्या जमिनी आणि हवामानात हा वाण यशस्वी ठरत असल्याचा दावा कंपनीने केला आहे.
शेतकऱ्यांचा सकारात्मक अनुभव
या वाणाची यशस्वीता शेतकऱ्यांच्या अनुभवावरून सिद्ध होत आहे. फुलताबाद येथील शेतकरी शेख जावेद शेख शब्बीर यांनी आपला अनुभव सांगताना म्हटले की, “मागच्या वर्षी लावलेला कापूस लाल पडून पूर्ण खराब झाला होता, पण यंदा ‘बायोसीड ६००१’ लावल्यावर आजूबाजूचे प्लॉट खराब झाले असतानाही आमचा प्लॉट पूर्ण हिरवागार आहे.” याची पाते, कैरी आणि लाग खूप चांगली असून, आजूबाजूचे शेतकरीही त्यांच्या प्लॉटला भेट देऊन चौकशी करत असल्याचे त्यांनी सांगितले. त्यांनी यंदा ५ पॅकेट लावले होते, पण पुढच्या वर्षी १० पॅकेट लावण्याचा मानस व्यक्त केला आहे.
दुसरे शेतकरी, औरंगाबाद येथील सचिन लकडे यांनीही या वाणाचे कौतुक केले. ते म्हणाले, “याला पाच पाकळ्या असल्याने उत्पन्न जास्त मिळते आणि वेचणी सोपी जाते. पाते आणि कैऱ्यांची संख्या भरपूर आहे.” अतिपावसामुळे अनेक शेतकऱ्यांचे नुकसान झाले असतानाही आपल्या शेतात काहीही नुकसान जाणवले नाही, असे त्यांनी स्पष्ट केले. यावर्षी दोन पॅकेट लावले होते, पण पुढच्या वर्षी चार पॅकेट लावणार असल्याचे सांगत त्यांनी इतर शेतकऱ्यांनाही हाच वाण लावण्याचा सल्ला दिला.
